"Αθλητισμός"(Πανελλήνιες"5")

Eννοιολογικές διασαφήσεις

Αθλητισμός είναι η σωματική άσκηση και καταβολή δυνάμεων και δεξιοτήτων σε αγω­νίσματα για την κατάκτηση ενός επάθλου. Στόχος είναι η αρμονική ανάπτυξη σώματος και πνεύματος και η βελτίωση μέσω του συναγωνισμού.

Αντίθετα, πρωταθλητισμός είναι η συστηματική επιδίωξη κατάκτησης της νίκης. Ο πρωταθλητισμός στις μέρες μας συνδέεται με μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις και με την επένδυση σ' αυτές και στις επιδόσεις των αθλητών τεράστιων οικονομικών, κυρίως, αλλά και πολιτικών συμφερόντων.

η αξια του αθλητισμου

Ο αθλητισμός αποτελεί παράγοντα αρμονικής ανάπτυξης των δεξιοτήτων του αν­θρώπου. Διαπλάθει το ήθος και καλλιεργεί αξίες που προωθούν την ειρηνική συνύπαρ­ξη των λαών. Αναλυτικότερα, ο αθλητισμός:

1. Αναπτύσσει αρμονικά το σώμα και το πνεύμα

♦      Καλλιεργεί τις σωματικές δεξιότητες και εξασφαλίζει την υγεία, τη δύναμη και τη σωματική ευεξία, το γερό και αρμονικό σώμα.

♦      Ενισχύει τις πνευματικές δυνάμεις, την κρίση, την αντίληψη και την επινοητικό­τητα και επιτρέπει την αυτογνωσία (κατανόηση των ιδιαίτερων ικανοτήτων και αδυναμιών).

2. Ενδυναμώνει ψυχικά και εμπλουτίζει συναισθηματικά τον άνθρωπο

♦ Εκπαιδεύει στο αγωνιστικό πνεύμα, την αυτοπειθαρχία και την εγκράτεια και ενι- σχύει την αυτοπεποίθηση.

♦      Διαμορφώνει ισχυρό χαρακτήρα, στοιχείο απαραίτητο ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες του άγχους και των πιεστικών προβλημάτων.

♦      Παρέχει έντονες συγκινήσεις, γεμίζει με ικανοποίηση και δίνει διέξοδο στην ενεργητικότητα και τη δημιουργικότητα.

3.      Διαμορφώνει ήθος και κοινωνική συνείδηση

♦      Αναπτύσσει την ομαδικότητα και την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης για το συλλογικό σκοπό, προετοιμάζοντας το νέο για την κοινωνική ζωή.

♦      Παρέχει πρότυπα υγιή για τη νέα γενιά προσανατολίζοντας την σε υψηλούς στό­χους.

♦      Απομακρύνει τους νέους από ευτελείς και επικίνδυνες μορφές «διαφυγής» από την πραγματικότητα και συμβάλλει στη γόνιμη αξιοποίηση του ελεύθερου χρό­νου.

4.      Καλλιεργεί οικουμενικές και πανανθρώπινες αξίες

♦      Λειτουργεί ως παράγοντας ευγενικού συναγωνισμού ανάμεσα στους λαούς, ενι­σχύοντας την επικοινωνία και τη μεταξύ τους προσέγγιση και προβάλλοντας το ιδανικό της ειρήνης.

♦      Αναπτύσσει συνείδηση οικουμενική και απομακρύνει τα άτομα από το ρατσισμό και τον εθνικισμό.

φαινομενα εκφυλισμου του αθλητισμου

Αν και το αθλητικό ιδεώδες είναι παγκόσμια αποδεκτό, στις μέρες μας παρατηρού­νται φαινόμενα υποβάθμισης και εκφυλισμού του. Τέτοια φαινόμενα εκφυλισμού/απώ­λειας των υγιών και γνήσιων χαρακτηριστικών του αθλητισμού είναι:

1.    Η εμπορευματοποίηση και ο ακραίος επαγγελματισμός, με συνέπεια ο αθλητής να λειτουργεί με αποκλειστικό γνώμονα το κέρδος.

2.    Η υποβάθμιση του «ευ αγωνίζεσθαι» με τη χρήση αθέμιτων μέσων (αναβολικές ου­σίες, χρηματισμός, διαφθορά).

3.    Η πολιτική εκμετάλλευση του αθλητισμού για την εξυπηρέτηση εθνικών και μικρο­πολιτικών σκοπιμοτήτων (προβολή πολιτικών προσώπων, κρατών κ.λπ.).

4.    Η μετατροπή του φιλάθλου σε οπαδό, γεγονός που οδηγεί στο φανατισμό και τελικά σε φαινόμενα βίας στους αθλητικούς χώρους.

φανατισμοσ και βια

Αιτίες του φανατισμού και της βίας στους αθλητικούς χώρους

Ο φανατισμός και η βία αποτελούν εκδηλώσεις ξένες προς τις αξίες και το ήθος που αντιπροσωπεύει το αθλητικό ιδεώδες και συνδέονται με τις γενικότερες συνθήκες, οι οποίες χαρακτηρίζουν το χώρο του επαγγελματικού αθλητισμού στην εποχή μας. Οι

αιτίες αυτών των εκφυλιστικών φαινομένων είναι:

1.    Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού καλλιεργεί την επιδίωξη της νίκης με κάθε μέσο, οξύνει τον ανταγωνισμό και δυναμιτίζει το κλίμα των αθλητικών συναντή­σεων.

2.    Η ανοχή και η υπόθαλψη του φανατισμού από τους παράγοντες που διοικούν τα σω­ματεία και από τον αθλητικό τύπο ενθαρρύνουν την «οπαδοποίηση» των φιλάθλων και την εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών στους αθλητικούς χώρους.

3.    Ο κοινωνικός κομφορμισμός, δηλαδή η τάση του ανθρώπου να εντάσσεται σε ομά­δες, επειδή του παρέχουν ασφάλεια, υποκατάστατα προσωπικότητας (σημαίες, σύμ­βολα) και κύρος, μετατρέπει τους νέους, κυρίως, φιλάθλους σε όχλο.

4.    Η ένταση ενός αθλητικού αγώνα και οι συνθήκες μαζοποίησης που χαρακτηρίζουν τους αθλητικούς χώρους διευκολύνουν την υποταγή του ατόμου στη συμπεριφορά του όχλου και περιορίζουν τη δυνατότητα αντίστασης του στη δύναμη της μάζας.

5.    Οι πιεστικές συνθήκες ζωής, κυρίως στις μεγαλουπόλεις, η ανεργία και τα γενικότε­ρα προβλήματα, που συνιστούν τη σκληρή σημερινή πραγματικότητα, προκαλούν τη δυσαρέσκεια και την αντίδραση των νέων, η οποία συχνά διοχετεύεται σε αντικοι­νωνικές πράξεις.

6.    Η έλλειψη ισχυρής πολιτικής βούλησης και η ελαστικότητα στην εφαρμογή των νό­μων ενθαρρύνουν την παραβατική και αξιόποινη συμπεριφορά.

7.    Η κρίση του οικογενειακού θεσμού και της εκπαίδευσης εμποδίζει τους νέους να αναπτύξουν το αίσθημα του μέτρου, της ευθύνης και της συλλογικότητας.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Η συνειδητοποίηση των επιπτώσεων που επιφέρει η εμπορευματοποίηση της αθλη­τικής ιδέας στην εποχή μας καθιστά αναγκαία την επιστροφή στις αξίες του άδολου αθλητισμού. Για τον περιορισμό των εκφυλιστικών φαινομένων και την ανάπτυξη ενός αθλητικού πνεύματος που θα στηρίζεται στην άμιλλα και θα προωθεί τη συνεργασία και την ειρήνη, επιβάλλεται:

1.    Η θέσπιση κατάλληλης νομοθεσίας και οργάνων ελέγχου των αθλητικών διοργανώ­σεων.

2.    Ο έλεγχος και οι περιορισμοί στη δράση επιχειρήσεων και οικονομικών παραγόντων που υπεισέρχονται στον αθλητισμό με κίνητρο το κέρδος και η επιβολή αυστηρών ποινών.

3.    Η ενίσχυση του ερασιτεχνικού αθλητισμού από την πολιτεία και η εξασφάλιση των αναγκαίων αθλητικών υποδομών (χώροι, μέσα, εγκαταστάσεις κ.λπ.).

4.    Η αναβάθμιση της αθλητικής παιδείας που παρέχεται από το σχολείο, με στόχο τη διαμόρφωση μιας υγιούς σχέσης του νέου με τον αθλητισμό, την καλλιέργεια της

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κείμενο: Οι παρενέργειες του πρωταθλητισμού

Τα κρούσματα αθλητών που έχουν κάνει χρήση αναβολικών πολλαπλασιάζονται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι σαφές ότι, αν δεν έχει πεθάνει τελείως ο ευγενής ανταγωνισμός, που αποτελούσε την πεμπτουσία του αθλητικού ιδεώδους, κινδυνεύει. Και μαζί με αυτόν κινδυνεύουν και οι αθλητές. Ακόμη και αν οι αθλητικές αρχές κάνουν «ό,τι είναι δυνατόν», για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, θα ήταν ουράνια αφέλεια ή έσχατη υποκρισία να αναγάγουμε το πρόβλημα στην «ηθική κρίση των ημερών μας».

Στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι απλούστατα. Ως big business ο αθλητισμός λειτουργεί πια κατ' ανάγκη αλλά και κατ' επιταγή επαγγελματικά, δηλαδή με αποκλει­στικό γνώμονα το κέρδος. Ήδη από τη δεκαετία του '50, είχε καταστεί σαφές πως οι ημέρες του άδολου ερασιτεχνισμού ήσαν μετρημένες. Το «ευ αγωνίζεσθαι» είναι πια απλώς ένα ρητορικό σύνθημα, κάτι σαν το «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα». Το μόνο που έχει σημασία είναι η νίκη. Οι ανταγωνιζόμενοι μετέρχονται λοιπόν όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα για να την πετύχουν. Και όποιος δεν τα μετέλθει, θα αγωνισθεί με χά-ντικαπ και προφανώς θα χάσει. Πρόκειται για παιχνίδι όπου οι ευγενείς ψυχές δε συμ­μαχούν με το Θεό, αλλά με το Διάβολο.[...]

Εκείνο βέβαια που έχει αλλάξει και μάλιστα άρδην είναι το κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο. Ο αθλητισμός πουλάει πλέον ως πάνδημο θέαμα. Αν μέσα σε ελάχιστα χρόνια οι αθλητικοί κύκλοι εργασιών έχουν δεκαπλασιασθεί, αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην οικουμενική διάχυση της κοινωνίας του θεάματος. Μέσα σε λίγα χρόνια οι επιτυ­χημένοι αθλητές γίνονται δισεκατομμυριούχοι, σε σημείο, ώστε οι «άτυχοι» πρόδρομοι τους που αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση πριν από τη δεκαετία του '90, να μην μπορούν παρά να μέμφονται την ατυχία τους. Αν είχαν γεννηθεί δέκα χρόνια αργότερα...

Προπομποί υπήρξαν βέβαια τα μεγάλα ομαδικά αθλήματα. Αντίστοιχες όμως είναι οι εξελίξεις παντού. Η τηλεοπτική δημοσιότητα οδήγησε στην επαγγελματοποίηση όλο και περισσότερων σπορ. Η εκποίηση των τηλεοπτικών εκπομπών και το αυξανόμενο ενδιαφέρον του κοινού οδήγησαν στη γενική διείσδυση του επαγγελματισμού. Ακόμη και στον κατά παράδοση ερασιτεχνικό στίβο οι πρωταγωνιστές διεκδικούν και απο­κτούν τεράστια οικονομικά ανταλλάγματα όχι μόνο για τη συμμετοχή, αλλά και για την επιδίωξη επιδόσεων.[...]

Υπό τους όρους αυτούς, όμως, πώς θα ήταν δυνατόν να ζητούμε από τους αθλη­τές να αντισταθούν στους πειρασμούς της επιτυχίας; Αυτή καθεαυτή η επιλογή ενός επαγγέλματος που υπόσχεται τη φήμη και τον πλούτο μέσα σε ελάχιστα χρόνια απαιτεί προφανώς «θυσίες». Και οι θυσίες αυτές δεν είναι μόνο η ενέργεια, ο χρόνος, η παραίτηση από τη συστηματική εκπαίδευση, η συρρίκνωση της ιδιωτικής ζωής και η σκληρή προπόνηση, αλλά και η συνειδητή ανάληψη των κινδύνων υγείας που ακολουθεί την ιατρική και βιολογική προετοιμασία τους. Το ρίσκο είναι δεδομένο, αλλά δίχως ρίσκο η αποτυχία είναι σίγουρη. Και έτσι αρχίζει η ηθική και υπαρξιακή διαπραγμάτευση με την αδήριτη πραγματικότητα του κέρδους.[...]

Όπως πάντοτε βέβαια, η αλήθεια είναι οδυνηρή. Από μόνη της η προπόνηση και οι θυσίες δεν επαρκούν. Προκειμένου να ανεβεί κανείς στην κορυφή, θα πρέπει να μετέλθει όλα τα μέσα. Όπως συμβαίνει και στην κανονική αγορά, ο ανταγωνισμός δεν είναι ποτέ ούτε τίμιος ούτε ελεύθερος. Η ενίσχυση των φυσικών δυνατοτήτων με κάθε μέσο είναι λοιπόν όρος της επιτυχίας. Η πείρα διδάσκει απλώς ότι ένας κανονικός άνθρωπος είναι αδύνατον να ανταγωνισθεί εκείνους που έχουν τύχει «επιστημονικής» προετοιμασίας. Και εδώ, όπως και αλλού, η επιστήμη της μεγιστοποίησης έχει φυσικά τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο. Με αυτή την έννοια οι αθλητές είναι θύματα της λαμπρής καριέρας που τους ανοίγεται. Για να ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον, θα πρέπει να εξαντλήσουν τις δυνατότητες τους. Τα αναβολικά είναι απλώς ένας ακόμη «επαγγελματικός κίνδυ­νος». Οι αθλητές παίζουν με την υγεία τους, όπως ακριβώς οι μονομάχοι της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας έπαιζαν με τη ζωή τους.

Κ. Τσουκαλά [ΤΟ ΒΗΜΑ, 27-08 - 2000, απόσπασμα]

ερωτHςεις

Α.   Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80 -100 λέξεις. Μονάδες 25

Β1. Να δώσετε έναν τίτλο για κάθε παράγραφο. Μονάδες 5

Β2. «Εκείνο βέβαια που έχει αλλάξει... αργότερα...». Να εντοπίσετε τη δομή και τη μέθοδο ανάπτυξης της παραγράφου.  Μονάδες 5

Β3. «Με αυτή την έννοια οι αθλητές είναι θύματα της λαμπρής καριέρας που τους ανοίγεται». Να αναπτύξετε την παραπάνω άποψη σε μία παράγραφο 60 - 80 λέξεων. Μονάδες 5

Β4. α. άδολου, οδυνηρή, ενίσχυση, θύματα: να δώσετε για κάθε λέξη από μία αντώνυμη/αντίθετη.  Μονάδες 4

β. γνώμονα, άδολου, μετέρχονται, αδήριτη, όρος, καριέρας: να αντικαταστή­σετε καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου με μία συνώνυμη, χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα των προτάσεων.  Μονάδες 6

Το σχολείο σας οργανώνει μια συνάντηση μαθητών - εκπροσώπων των σχολικών μο­νάδων της περιοχής σας με θέμα τα φαινόμενα εκφυλισμού του αθλητικού πνεύμα­τος, όπως η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού και η χρήση αναβολικών ουσιών. Να συνθέσετε μια ομιλία στην οποία να εξηγείτε τις συνέπειες του εκφυλισμού του αθλητικού ιδεώδους και να παρουσιάζετε τρόπους για την αντιμετώπιση του προβλήματος.    Μονάδες 50

γ.    Παραγωγή λόγου

* Επιπτώσεις του εκφυλισμού του αθλητικού πνεύματος ♦ Προτάσεις για την εξυγίανση του αθλητισμού

πρόλογος

Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συμμαθητές και συμμαθήτριες, είναι γνωστό ότι ο αθλητισμός προβάλλει ανθρωπιστικές αξίες και συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου. Ωστό­σο, η σύνδεση του αθλητισμού με ισχυρά οικονομικά συμφέρο­ντα οδήγησε σταδιακά στη μετατροπή του σε εμπόρευμα και στην πλήρη επαγγελματοποίησή του, με αποτέλεσμα την εμφά­νιση εκφυλιστικών φαινομένων στο χώρο του αθλητισμού

 Κύριο μέρος

Ιο Ζητούμενο Επιπτώσεις του εκφυλισμού του αθλητικού ιδεώ­δους

Ο εκφυλισμός του αθλητικού πνεύματος επιφέρει αρνητικές συ­νέπειες με αποδέκτες αφενός τον άνθρωπο - αθλητή και αφετέ­ρου το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

♦   Οι αθλητές χρησιμοποιούν αθέμιτα μέσα (αναβολικά) για τη νίκη. Η υγεία τους θυσιάζεται στο βωμό των επιδόσεων και η ζωή τους κινδυνεύει από τη χρήση και την κατάχρηση ου­σιών.

•    Ο αθλητής αποξενώνεται από την «αθλητική προσωπικότη­τα» και μετατρέπεται σε «αστέρα του θεάματος».

♦       Οι αθλητικές επιδόσεις εντάσσονται στα πλαίσια των οικονο­μικών σκοπιμοτήτων των πολυεθνικών και χρησιμοποιούνται για την προώθηση των προϊόντων τους, για τη διαφήμιση και τον εξωραϊσμό της εικόνας τους.

♦       Οι αθλητικές διοργανώσεις εκφυλίζονται από μορφές οικονο­μικής εκμετάλλευσης τους. Κάτω από την πίεση του κέρδους αναπτύσσονται φαινόμενα χρηματισμού, εξαγοράς, αλλοίω­σης αποτελεσμάτων κ.ά.

♦      Καλλιεργείται στις πλατιές μάζες -κυρίως με την παρέμβαση του αθλητικού τύπου- ο φανατισμός και το μίσος. Ο φίλα­θλος οπαδοποιείται και η βία γίνεται η αναπόφευκτη και μοι­ραία κατάληξη.

•      Ο άνθρωπος ουσιαστικά αποξενώνεται από τον αθλητισμό ως δημιουργική δραστηριότητα. Δεν είναι πια αθλητής, ούτε φί­λαθλος, αλλά οπαδός.

•      Κυριαρχεί ολοκληρωτικά ο επαγγελματικός αθλητισμός σε βάρος του μαζικού - λαϊκού αθλητισμού.

2ο Ζητούμενο Προτάσεις για την προστασία του αθλητικού ιδεώδους

Στα πλαίσια της προστασίας του αθλητισμού και των αξιών που καλλιεργεί από φαινόμενα υπονόμευσης του, επιβάλλεται:

♦   Εξυγίανση του επαγγελματικού αθλητισμού με τη θέσπιση κατάλληλης νομοθεσίας και οργάνων ελέγχου των επιχειρή­σεων και των παραγόντων που εμπλέκονται με τον αθλητι­σμό.

•      Αποσύνδεση του αθλητισμού από οικονομικά ή πολιτικά συμ­φέροντα.

•      Στήριξη του ερασιτεχνικού αθλητισμού από την πολιτεία και εξασφάλιση των απαραίτητων υποδομών (αθλητικά κέντρα, στάδια, εγκαταστάσεις κ.λπ.).

♦      Αναβάθμιση της αθλητικής παιδείας στο σχολείο, με στόχο τη διαμόρφωση μιας υγιούς σχέσης του νέου με τον αθλητισμό και τη μύηση στις αξίες της άμιλλας και της συμμετοχής.

♦      Συμβολή των μέσων ενημέρωσης και των λειτουργών τους στην προβολή του αθλητικού πνεύματος και το στιγματισμό των φαινομένων εκφυλισμού.

Επίλογος

Η εξυγίανση του αθλητισμού και η καλλιέργεια των οικουμε­νικών αξιών που προβάλλει το αθλητικό ιδεώδες είναι ανάγκη να αποτελέσουν προτεραιότητα της πολιτείας, αλλά και ευθύνη κάθε ανθρώπου που αγαπά και υπηρετεί το αθλητικό ιδανικό.