ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ- ΕΘΝΙΣΜΟΣ- ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ- ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ- ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ(Πανελλήνιες"17")

Πατριωτισμός: η έμπρακτη αφοσίωση και αγάπη κάποιου για την πατρίδα του και ό,τι συνδέεται μ’ αυτήν, ό,τι αυτή αντανακλά.

Εθνισμός: η συνείδηση ότι ανήκει κανείς σ’ ένα συγκεκριμένο έθνος και το πατριωτικό αίσθημα που προκύπτει απ’ αυτήν. Συνώνυμο των όρων «εθνική συνείδηση» και «φιλοπατρία».

Εθνικισμός: προέρχεται από το όνομα «εθνικός» το οποίο ανάμεσα στις άλλες σημασίες είχε αποκτήσει από την αρχαιότητα ακόμη και τη σημασία του ειδωλολάτρη. Εθνικοί ονομάστηκαν κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους οι ειδωλολάτρες και μάλιστα οι Έλληνες. Στην Παλαιά Διαθήκη εθνικοί λέγονταν όσοι ανήκαν στα έθνη, ήταν δηλαδή οι άλλοι λαοί της γης εκτός από το λαό του Ισραήλ, ο οποίος διεκδικούσε για τον εαυτό του τον έναν και αληθινό Θεό. Η ηθελημένη αυτή διάκριση συσπείρωνε τους Εβραίους. Από τη «φύτρα» του, επομένως, ο εθνικισμός έφερε φορτίο αρνητικό: σήμα θρησκευτικού φανατισμού. Σήμερα, ο όρος «εθνικισμός» σημαίνει την παθολογική προσήλωση στο έθνος και στα εθνικά ιδεώδη και όταν ακόμη αυτά πραγματώνονται εις βάρος άλλων εθνών. Χωρίζει έτσι τα έθνη σε ανώτερα και κατώτερα και δηλώνει τις επεκτατικές προθέσεις. Συνώνυμος του εθνικισμού είναι ο σοβινισμός (ακόμη εντονότερος από τον απλό εθνικισμό). Δηλώνει τη μορφή εκείνη του εθνικισμού που είναι ταυτόσημος με το φανατικό πατριωτισμό και συνοδεύεται οπωσδήποτε από επεκτατικές βλέψεις. Το όνομα «σοβινισμός» προέρχεται από το Γάλλο εθνικιστή Chauvin, ο οποίος έζησε κατά την εποχή του Μ. Ναπολέοντα.

Διεθνισμός: η θεωρία σύμφωνα με την οποία πρέπει να επιδιώκεται η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των λαών και των εθνών και η κατάργηση των επιμέρους εθνικών συμφερόντων.

ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ

ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΈΝΩΝ ΤΡΌΠΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΆΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΔΕΙΚΝΎΟΥΝ ΦΙΛΟΠΑΤΡΊΑ

Ο πατριωτισμός είναι τελικά τρόπος ζωής και γνήσιος πατριώτης, αυτός που αγωνίζεται διαρκώς για το κοινό καλό και κάνει πράξη την κοινωνική του συνείδηση σ’ όλα τα πεδία. Δεν πρόκειται δηλαδή για μια αρετή που φαίνεται μόνο σε καιρό πολέμου, όταν η πατρίδα απειλείται από εξωτερικούς εχθρούς. Γιατί πατρίδα τελικά είναι και η παράδοση και οι νόμοι και το πολίτευμα και οι ηθικές αξίες κλπ.

Το άτομο γεννιέται, διαπλάθεται και δημιουργεί στο πλαίσιο ενός οργανωμένου συνόλου, που διέπεται από συγκεκριμένους νόμους. Με βάση τη σχέση αυτή διαμορφώνεται ένα κοινωνικό συμβόλαιο, του οποίου η τήρηση είναι επιτακτική και θεμελιώνεται στην ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης, την καλλιέργεια των αρετών της συνεργασίας και της αλληλεγγύης, την ενσυνείδητη πειθαρχία στους νόμους και το γνήσιο ενδιαφέρον για την εύρυθμη λειτουργία των θεσμών. Στις ανταγωνιστικές κοινωνίες μας, λόγω του υλικού ευδαιμονισμού και του στείρου ανταγωνισμού, που απορρέει από αυτόν, οι σχέσεις είναι τυποποιημένες και δεν βιώνεται η ουσιαστική ψυχική επικοινωνία και η συλλογικότητα. Γι’ αυτό και το υψηλό αίσθημα ευθύνης απέναντι στην πατρίδα είναι περισσότερο αναγκαίο σήμερα για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και την απαλλαγή της χώρας από φαινόμενα διαβρωτικά, όπως η βία, το οργανωμένο έγκλημα και άλλα παρόμοια.

Ο φιλόπατρις αγωνίζεται για τη διασφάλιση της ισοτιμίας, της αξιοκρατίας και με ήθος συμβάλλει στην επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων ενισχύοντας το κλίμα κοινωνικής ομαλότητας και ισορροπίας. Εξάλλου, οι φιλοπάτριδες πολίτες γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και τα διεκδικούν, επιτελούν με συνέπεια τις υποχρεώσεις τους και, συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο παραβίασης των ελευθεριών τους, ελέγχουν την ηγεσία και καταδικάζουν με τη στάση τους τις οποιεσδήποτε απόπειρες ατασθαλιών. Δεν επιτρέπουν την εμφάνιση του τυφλού κομματισμού, αλλά στηρίζουν την πολιτική συναίνεση, που ελαχιστοποιεί φαινόμενα λαϊκισμού και εκμετάλλευσης του λαού για ιδιοτελείς σκοπούς. Είναι γεγονός, άλλωστε, ότι μ’ αυτές τις προϋποθέσεις διαφυλάσσεται η εθνική ενότητα και δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για τη βελτίωση της θέσης μας απ’ όλες τις πλευρές στο διεθνές στερέωμα.

Η ποιοτική αναβάθμιση μιας χώρας δεν εξαρτάται μόνο από την οικονομική της ακμή, αλλά και από την πολιτιστική της άνθηση, για την οποία μπορούν και οφείλουν να μάχονται οι πολίτες, όταν αγαπούν και σέβονται την πατρίδα τους, διατηρώντας από τη μια πλευρά την πολιτιστική τους ταυτότητα και αντιδρώντας στην ξενομανία και την αφομοίωση, και αγωνιζόμενοι από την άλλη να δώσουν νέα δημιουργική πνοή σε τομείς όπως η τέχνη, η επιστήμη και η παράδοση. Εφόσον μάλιστα ο κίνδυνος της πολιτιστικής υποτέλειας αυξάνεται για μια αναπτυσσόμενη χώρα, λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης, των οικονομικών συμφερόντων των ισχυρών κρατών, αλλά και του συνδρόμου του «επαρχιωτισμού» που διαπνέει τους σύγχρονους Έλληνες, καθίσταται αναγκαία σήμερα η αληθινή βίωση του όρου «φιλοπατρία». Μόνο μ’ αυτό τον τρόπο, θα προστατευθεί η τέχνη από φαινόμενα εμπορευματοποίησης και σκοπιμοτήτων, η γλώσσα θα ξεφύγει από τη διάβρωση που υφίσταται και θα αναβιώσουν οι διαχρονικές αξίες του πολιτισμού μας, το μέτρο, ο ανθρωπισμός, η δημοκρατία, που συνιστούν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του λαού μας και αποτελούν υποδείγματα ζωής.

Ο πατριωτισμός είναι συνώνυμος της εθνικής συνείδησης και του εθνικού φρονήματος, με αποτέλεσμα ο πολίτης να ενδιαφέρεται για τη γνώση της ιστορίας, συνειδητοποιώντας τη συνέχεια του έθνους, αποφεύγοντας τα λάθη του παρελθόντος και συσχετίζοντας κατάλληλα το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον του τόπου. Η εθνική αυτογνωσία ευαισθητοποιεί, προκειμένου για την προάσπιση της εθνικής ακεραιότητας από εξωτερικές επιβουλές και ενισχύει την ανταγωνιστικότητα για τα «πάτρια», χωρίς όμως σοβινιστικές εξάρσεις. Άλλωστε, οι άνθρωποι που διαπνέονται από γνήσιο πατριωτισμό συνειδητοποιούν παράλληλα ότι η πατρίδα τους είναι μέρος μιας παγκόσμιας κοινότητας, την οποία θεωρούν ως ευρύτερη πατρίδα, χωρίς να καλλιεργούνται έριδες με άλλους λαούς από το σύνολο των πολιτών. Αντιλαμβάνονται, λοιπόν, τον κοσμοπολιτισμό στην υγιή του μορφή, στηριγμένο στη δημιουργική ανταλλαγή στοιχείων, που ενσωματώνονται κατάλληλα στον κάθε επιμέρους πολιτισμό, χωρίς ούτε να απομονώνονται λόγω ξενοφοβίας, ούτε να υποδουλώνονται πολιτιστικά, ενώ ταυτόχρονα μάχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που συχνά παραβιάζονται, για την ειρήνη και την αλληλεγγύη σε διεθνή κλίμακα.

Ο πολίτης ο οποίος έχει αντιληφθεί την κοινωνική αξία του επαγγέλματός του, δηλαδή εργάζεται ευσυνείδητα και υπεύθυνα, ενδιαφερόμενος για την επιμόρφωσή του στο ειδικό αντικείμενο, συνεργαζόμενος γόνιμα με τους συναδέλφους του και σεβόμενος τους αποδέκτες των ενεργειών της εργασίας του, είναι πατριώτης, γιατί ο πολίτης αυτός μάχεται διαρκώς για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας του, για το καλό της πατρίδας.

Πατριώτης είναι ο πολίτης, που δεν κερδοσκοπεί αλλά δρα ανιδιοτελώς, ο πολίτης που καταδικάζει θεωρητικά και σε επίπεδο καθημερινής πρακτικής τα φαινόμενα φοροδιαφυγής και παραοικονομίας, που με τη στάση του συντελεί στην οικονομική και κοινωνική, γενικότερα, εξυγίανση της χώρας του.

Πατριώτης, τέλος, είναι και εκείνος που σέβεται το φυσικό περιβάλλον, πρώτα και κύρια στον τόπο του, και το προστατεύει. Αυτός που είτε σε επίπεδο εργασίας δεν απομυζεί τους φυσικούς πόρους, είτε σε ευρύτερη βάση γνωρίζει την αξία του περιβάλλοντος και δεν αδιαφορεί για τη μόλυνση, την καταστροφή της φύσης. Γιατί ως ένα σημείο, πατρίδα μας είναι η φύση της χώρας μας, το περιβάλλον από το οποίο, άμεσα ζούμε, αναπνέουμε, δημιουργούμε, οπότε η εκδήλωση αγάπης και σεβασμού προς αυτό ισοδυναμεί με εκδήλωση πατριωτισμού.

ΤΡΟΠΟΙ-ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ

Α. Οικογένεια

¨      Επαφή των μελών με την παράδοση- τήρηση ηθών και εθίμων μέσα στο ίδιο το σπίτι.

¨      Κλίμα ουσιαστικού διαλόγου και γνήσιας επικοινωνίας, ώστε να μεταλαμπαδεύουν κατάλληλα οι γονείς στα παιδιά τους υψηλές αξίες και αρετές σαν τη φιλοπατρία.

¨      Προσπάθειες τόσο από μεγάλους όσο και από νέους για περιορισμό του χάσματος των γενεών, ώστε οι νεότεροι να μην αμφισβητούν στέρεες διαχρονικές αξίες όπως η πατρίδα.

Β. Σχολείο

¨      Ουσιαστική διδασκαλία του μαθήματος της ιστορίας, ώστε ν’ αναπτυχθεί το υγιές εθνικό φρόνημα, καθώς οι νέοι θα εκτιμήσουν τους πολλούς, ποικίλους και αιματηρούς αγώνες του παρελθόντος.

¨      Πραγματοποίηση πολιτιστικών εκδηλώσεων στα σχολεία με θέματα σχετικά με την παράδοση και τις αξίες του αρχαιοελληνικού πολιτισμού.

¨      Προσπάθεια οργανωμένη για καταπολέμηση της λεξιπενίας και ουσιαστική διδασκαλία της πλούσιας και μοναδικής γλώσσα μας που θα μας κάνει εθνικά υπερήφανους, ανθρώπους με εθνική αυτογνωσία και γνήσιο πατριωτισμό.

¨      Αναβάθμιση του νοήματος του εορτασμού των ιστορικών επετείων και των εθνικών εορτών, διείσδυση στη βαθύτερη σημασία τους και όχι επιφανειακή προσέγγισή τους.

¨      Οι ίδιοι οι δάσκαλοι ν’ αποτελέσουν πρότυπα έμπνευσης για τους νέους, ασκώντας με συνέπεια το λειτούργημά τους, γιατί έτσι δηλώνουν τα σεβασμό τους στο κοινωνικό σύνολο και την πατρίδα. Να προσπαθούν, γενικότερα, να μεταδώσουν στα παιδιά το βαθύτερο νόημα της φιλοπατρίας που επεκτείνεται πολύ πέρα από το να υπερασπιστούμε την πατρίδα σε καιρό πολέμου.

Γ. Κράτος- Ηγεσία

¨      Για να είναι ο πολίτης ευσυνείδητος και να πορεύεται σύμφωνα με το καλό της πατρίδας, η πολιτεία πρέπει πρώτη να θεσπίσει καλύτερους νόμους, να προβεί σε έργα κοινωνικής πρόνοιας για τον πολίτη, να καταπολεμήσει ζωτικά του προβλήματα όπως η ανεργία, η κακή παιδεία, η γραφειοκρατία και οι ηγέτες ν’ αποτελούν γνήσια πρότυπα κοινωνικής προσφοράς, δηλαδή φιλοπατρίας.

Δ. Πνευματικοί άνθρωποι

¨      Με την πολύπλευρη- ιδιαίτερη παιδεία και το ξεχωριστό τους κύρος, μπορούν να προσανατολίσουν πολλούς στην εκδήλωση γνήσιου πατριωτικού πνεύματος, φτάνει να μην αυτοπεριθωριοποιείται θεωρώντας την προσπάθειά τους μάταιη ή μικρής σημασίας και με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι προβάλλονται από αρμόδιους φορείς όπως είναι τα ΜΜΕ.

Ε. ΜΜΕ

¨      Προβολή γνήσιων πατριωτικών κοινωνικοπολιτικών προτύπων και όχι υπερτονισμός της υλιστικής και υπερκαταναλωτικής αντίληψης για τη ζωή μέσα από διαφημίσεις, σειρές, κείμενα κλπ.

Στ. Το ίδιο το άτομο

¨      Ο πολίτης από την πλευρά του πρέπει να επιδείξει την κατάλληλη ωριμότητα, καθώς όλα ξεκινούν από το ενδιαφέρον σε προσωπική βάση. Ο περιορισμός της ασύδοτης μανίας για το κέρδος, η νομιμοφροσύνη, η αίσθηση κοινωνικοπολιτικής ευθύνης και γενικότερα η απόκτηση παιδείας και πνεύματος ανθρωπισμού, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις που αποτελούν ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία της πατρίδας και την προώθηση του κοινωνικού συμφέροντος.

ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ

¨      Δημιουργούνται διακρατικοί συνασπισμοί διαμέσου των οποίων προέρχονται πολλά οφέλη για τα κράτη- μέλη (π.χ. ΕΕ) αλλά υπάρχει και ο κίνδυνος αλλοίωσης της πολιτιστικής- εθνικής φυσιογνωμίας, ειδικά για τους αναπτυσσόμενους λαούς. Έχει χρέος, λοιπόν, κάθε λαός ν’ αγαπά την πατρίδα του για ν’ αμύνεται απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις.

¨      Η υλοποίηση πολιτιστικών ανταλλαγών (μέσω των ΜΜΕ και γενικότερα), η ανάπτυξη του τουρισμού, η εξέλιξη της επιστήμης- εξειδίκευση και η απαραίτητη συνεργασία των επιστημόνων από διάφορα κράτη, οι κοινές ανάγκες και δυσκολίες γενικά, οδηγούν στην διεθνοποίηση φαινομένων και προβλημάτων, στη μεγάλη προσέγγιση των λαών, γεγονός θετικότατο κατά τα άλλα, το οποίο όμως επισείει και τον κίνδυνο αλλοίωσης της πολιτιστικής ταυτότητας, οπότε και πάλι η ανάπτυξη γνήσιου πατριωτισμού αποτελεί για κάθε λαό προστατευτική ασπίδα, ώστε κάθε λαός να διατηρεί τις ιδιαιτερότητές του.

¨      Από την άλλη πλευρά οι τεράστιες οικονομικές και πολιτικές σκοπιμότητες που προωθούνται από μέρους των υπεραναπτυγμένων λαών σε βάρος των υπολοίπων, σε συνδυασμό με τον πολιτιστικό επεκτατισμό που επιχειρούν οι πρώτοι σε βάρος των δεύτερων, αλλά και ο μεγάλος ανταγωνισμός που ισχύει γενικότερα ανάμεσα στους λαούς, οι διασπαστικές τάσεις, δηλαδή, που εξακολουθούν να υφίστανται και σε μεγάλο βαθμό, είναι φαινόμενα που μας υπενθυμίζουν την αναγκαιότητα του πατριωτικού πνεύματος σήμερα, για ν’ αποφύγουμε την υποτέλεια και την υποδούλωση σε σχέση μα άλλες χώρες, εκτιμώντας και προστατεύοντας την ιστορία μας, τις δυνατότητές μας και τον εθνικό μας πολιτισμό.

¨      Τέλος, στις μέρες μας, επικρατεί ένα στείρο τεχνοκρατικό πνεύμα, η αντίληψη δηλαδή ότι μόνο η ευτυχία μπορεί να μας κάνει ευτυχείς, η θεοποίηση του κέρδους είναι δεδομένη, η γενικότερη κρίση αξιών και η έλλειψη ανθρωπιστικού πνεύματος, που, άλλωστε, συνδέονται και με τα παραπάνω, είναι χαρακτηριστικές, επομένως απαιτείται ευαισθητοποίηση, για να στραφούμε σε υψηλές ηθικοπνευματικές αξίες όπως είναι η πατρίδα, χωρίς ν’ αλλοτριωθούμε από τα υλιστικά πρότυπα.

ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ

ΑΙΤΙΑ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ

¨      Η κατάρρευση διεθνιστικών ιδεολογιών (πτώση υπαρκτού σοσιαλισμού), που δημιούργησε κενό ιδεολογίας και εξουσίας και έτσι ήταν εύκολη η προώθηση μεγαλοϊδεατισμού και εθνικιστικής προπαγάνδας από εθνότητες που μέχρι τότε διαβιούσαν στα ασφυκτικά πλαίσια υπερεθνικών κρατών.

¨      Τα οικονομικά συμφέροντα ισχυρών κρατών και οργανωμένων ομάδων καθώς επίσης και οι επεκτατικές βλέψεις (ικανοποίηση ιμπεριαλιστικών τάσεων) για λόγους πολιτικούς και γεωστρατηγικούς (πλουτοπαραγωγικές πηγές, εμπορικές ζώνες, βιομηχανίες όπλων).

¨      Η έξαρση της ανεργίας καθώς βρίσκουμε στο πρόσωπο του μετανάστη το δακτυλοδεικτούμενο ένοχο, με αποτέλεσμα να συσπειρώνεται ο εγγενής πληθυσμός ενός κράτους εναντίον των ξένων και υπέρ των ομοεθνών.

¨      Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο αλλά και η γενικότερη απογοήτευση του πολίτη από τη διαφθορά, την κακή διαχείριση και την έλλειψη κρατικής μέριμνας. Τροφοδοτείται επίτηδες το πνεύμα του εθνικισμού, ώστε ο λαός να αποπροσανατολιστεί και να κινητοποιηθεί προς άλλες κατευθύνσεις, απομακρυνόμενος από τα ζωτικά του προβλήματα.

¨      Η γενικότερη κρίση των ηθικών αρχών και αξιών, που ευνοεί την υπονόμευση της ανθρώπινης αξίας και την έξαρση του φυλετικού και εθνικού εγωισμού.

¨      Το σύγχρονο οικονομικό ανταγωνιστικό σύστημα και στην τυφλή εφαρμογή των νόμων της αγοράς, που γεννούν ανισότητες και αδικίες και έτσι ενισχύουν την εθνική εσωστρέφεια και τον εθνικισμό.

¨      Η έλλειψη παιδείας και το χαμηλό πνευματικό επίπεδο, ώστε εύκολα να δέχεται ο λαός την εθνικιστική προπαγάνδα κυρίως σε ολοκληρωτικά καθεστώτα.

¨      Η διαχρονική αδυναμίας κατανόησης των εθνικών ιδιαιτεροτήτων.

¨      Ο θρησκευτικός κυρίως φανατισμός και η υπερεκτίμηση του εθνικού πολιτισμού.

¨      Οι ιστορικές διαφορές που διαιωνίζονται και αναπαράγονται από εκπαίδευση, ΜΜΕ, οικογένεια και κράτος καθώς επίσης και η υπεράσπιση της ιστορίας και των παραδόσεων με στείρο τρόπο (προγονολατρεία).

¨      Η καταπάτηση των μειονοτικών δικαιωμάτων που δημιουργεί τριβές και εντάσεις.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ

Ο εθνικισμός προκαλεί:

¨      Ψυχώσεις, μίση, ανασφάλειες, σκληρότητα, έχθρα.

¨      Ρατσισμό, παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, βία, εγκληματικότητα, περιθωριοποίηση εθνικών ομάδων.

¨      Ανάσχεση της συνεργασίας, της αλληλοκατανόησης και της δημιουργικής συμπόρευσης των λαών.

¨      Εντάσεις, αδικίες και ανταγωνισμούς.

¨      Προσβολή της εθνικής αξιοπρέπειας, υποβάθμιση της ανθρώπινης αξίας.

¨      Κατάλυση της ειρήνης, ενίσχυση των πολέμων, αποκτήνωση και έξαρση των ανθρώπινων ενστίκτων και παθών.

¨      Εγκλωβισμό σε δόγματα και αντιλήψεις που περιχαρακώνουν το πνεύμα και εμποδίζουν την πνευματική καλλιέργεια.

¨      Ενίσχυση της πολιτικής αστάθειας και κρίση της δημοκρατίας.

ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΥ (θετικά-Αρνητικά αποτελέσματα)

Από το φαινόμενο αυτό μπορεί να προκύψουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά αποτελέσματα, ανάλογα με τη στάση κάθε χώρας, τα κίνητρα και τις προθέσεις της. Αν στο πλαίσιο του διεθνισμού επικρατήσει η λογική και η καλή πίστη, αν κυριαρχήσει ο σεβασμός και η ισοτιμία των λαών, τότε:

¨      Διασφαλίζεται η ειρήνη, επικρατεί η συναδέλφωση και η αλληλεγγύη των λαών. Καλλιεργείται η παγκόσμια οικουμενική συνείδηση που ενώνει τους λαούς, εδραιώνει την ομοψυχία και ευνοεί τη συνεργασία.

¨      Ενισχύεται η ενημέρωση για πολλά και διάφορα φαινόμενα και προβλήματα, αμβλύνονται οι φανατισμοί και οι προκαταλήψεις, ανοίγουν οι πνευματικοί ορίζοντες των ανθρώπων, καθώς γινόμαστε πολίτες όλου του κόσμου, αναπτύσσεται η κριτική σκέψη και ο προβληματισμός.

¨      Ισχυροποιείται ο σεβασμός στους άλλους λαούς, επικρατεί ο ανθρωπισμός και όχι η εκμετάλλευση, υπάρχει αλληλεπίδραση των λαών και ευγενής άμιλλα που οδηγεί στη δημιουργία, την πρόοδο και την ευημερία. Μέσα από τις σχέσεις και τις διεθνείς επαφές μπορεί να γίνει εθνική αυτοκριτική, να γνωρίσουμε τα ελαττώματα και τα προτερήματά μας και έτσι να βελτιωθούμε.

¨      Εμπεδώνεται αίσθημα σιγουριάς, ασφάλειας και αισιοδοξίας, ενώ αποφεύγονται τα μίση και οι αλληλοσπαραγμοί.

¨      Ανανεώνονται οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί μέσα από την αλληλεπίδραση και τις διεθνείς σχέσεις, ενισχύεται ο πολιτικός διάλογος και η δημοκρατία, βελτιώνονται οι νόμοι και γενικότερα αναβαθμίζονται θεσμικά οι χώρες.

¨      Επιτυγχάνεται η συνεργασία στην τέχνη και την επιστήμη, προάγονται τα γράμματα, ευνοείται ο αθλητισμός, αντιμετωπίζονται καλύτερα τα σύγχρονα παγκόσμια προβλήματα.

¨      Κυριαρχεί η αλληλοκατανόηση και η συμπαράσταση, γνωστοποιούνται οι παραδόσεις και έτσι οι διαφορές, αντί να μας χωρίζουν, μας ενώνουν.

¨      Αναπτύσσεται καλύτερα η οικονομία, βελτιώνονται οι τεχνικές και οι μέθοδοι, αντλούνται πρότυπα για εξυγίανση της οικονομίας.

Όταν, όμως, στο όνομα του διεθνισμού θυσιάζεται η ισονομία, υπάρχει κίνδυνος αφομοίωσης, γιατί τα ισχυρά κράτη επιβάλλουν «ντιρεκτίβες» (εντολές) και επιδιώκουν την επικράτησή τους. Τότε ο διεθνισμός προκαλεί:

¨      Αντιθέσεις ανάμεσα στις φτωχές και τις πλούσιες χώρες.

¨      Οικονομική εξάρτηση, αφού οι αδύνατες χώρες δεν μπορούν να αντέξουν στον αθέμιτο διεθνή ανταγωνισμό.

¨      Πολιτική εξάρτηση, καθώς η οικονομική εξάρτηση οδηγεί σε πολιτική υποτέλεια.

¨      Παγκόσμια αστάθεια και έξαρση των εθνικισμών με κίνδυνο για την ειρήνη.

¨      Επικράτηση ενός ομοιόμορφου τρόπου ζωής που ισοπεδώνει και μαζοποιεί ένα λαό. Εδραίωση υλιστικών και τεχνοκρατικών μοντέλων ζωής που αλλοτριώνουν πνευματικά και ηθικά ένα λαό.

¨      Απώλεια της ιδιαιτερότητας των λαών, υποβάθμιση των εννοιών «πατρίδα» - «θρησκεία», κίνδυνος απώλειας εθνικής ταυτότητας και συνείδησης.

¨      Υιοθέτηση ξένων τρόπων συμπεριφοράς, που σημαίνει έξαρση φαινομένων κοινωνικής νοσηρότητας (βία, τρομοκρατία, έγκλημα, χουλιγκανισμός, ναρκωτικά).

¨      Πολιτιστική παρακμή (εμπορευματοποίηση τέχνης, γλωσσική εξάρτηση, βιομηχανοποίηση ελεύθερου χρόνου, αθλητισμός- εμπόριο).

Τα αρνητικά αυτά αποτελέσματα οφείλονται κυρίως:

¨      στην αλαζονεία της δύναμης,

¨      στο στείρο τεχνοκρατισμό,

¨      στην υλικοευδαιμονιστική αντίληψη της ζωής,

¨      στην προοδοπληξία,

¨      στην απομάκρυνση από τις παραδόσεις μας

¨      και στην έλλειψη σταθερής και δημιουργικής εθνικής στρατηγικής.

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΝΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΣΗΜΕΡΑ- ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟ

Η διεθνοποίηση απορρέει από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά της σύγχρονης πραγματικότητας:

¨      ορόσημο στάθηκε στο τέλος του Ψυχρού πολέμου μεταξύ Η.Π.Α- Σοβιετικής Ένωσης και των κρατών που αυτές είχαν στην επιρροή τους. Επρόκειτο ουσιαστικά για δύο αντίθετους κόσμους ως προς την κοινωνικοπολιτική ιδεολογία, την οικονομική τακτική και τη γενικότερη αντίληψη για τη ζωή. Αυτή η κατάσταση δημιούργησε πιο πρόσφορο έδαφος και άνοιξε νέους ορίζοντες για συναινετικό κλίμα. Αξιοσημείωτη είναι και η επικράτηση των δημοκρατικών πολιτευμάτων, που κατοχυρώνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και δίνουν νέα ώθηση στις σχέσεις των λαών.

¨      Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, την εξέλιξη των ΜΜΕ, των μέσων μεταφοράς και επικοινωνίας κονιορτοποιήθηκαν οι αποστάσεις και πραγματοποιήθηκε προσέγγιση των λαών, αφού με τις καινούργιες δυνατότητες τα φαινόμενα και τα προβλήματα διεθνοποιούνται ευκολότατα και διαμορφώνεται μια παγκόσμια κοινή γνώμη.

¨      Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου, προϊόν της τεχνολογικής και επιστημονικής εξέλιξης, είχε αποτέλεσμα την υπεραύξηση των αναγκών, ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα αυτάρκειας για τον κάθε λαό, ή καλύτερα επάρκειας, αναφορικά με τα νέα δεδομένα και τις απαιτήσεις μιας σύγχρονης εξελιγμένης κοινωνίας. Επικρατεί, επομένως,  οικονομική αλληλεξάρτηση, που μορφοποιείται μέσω της διεθνοποίησης της αγοράς, της σταδιακής απελευθέρωσης του εμπορίου καθώς και της δημιουργίας συνασπισμών οικονομικού χαρακτήρα.

¨      Με κύριο άξονα τα ΜΜΕ, τον τουρισμό κλπ δίνεται η δυνατότητα ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ των λαών και γενικότερα πολιτιστικής αλληλεπίδρασης. Διαμορφώνεται, έτσι, ένας κοσμοπολιτισμός, που, όταν δεν λειτουργεί ισοπεδωτικά για την ιδιαίτερα κάθε λαού, καταργεί τα στεγανά μεταξύ τους.

¨      Στο χώρο της επιστήμης, λόγω της ειδίκευσης, καθίσταται αναγκαία η συνεργασία μεταξύ των επιστημόνων, άρα και των κρατών, προκειμένου να επιταχυνθεί η εξέλιξη και να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής. Αλλά και στο χώρο της τέχνης, με τα μέσα που υπάρχουν, δίνεται η δυνατότητα για μια κοινή καλλιτεχνική καλλιέργεια που πράγματι μπορεί να βοηθήσει τους λαούς στην προσπάθειά τους για ειρήνη.

¨      Εμφανίζονται παγκόσμια προβλήματα, όπως το ενεργειακό, το οικολογικό, ο υπρεπληθυσμός, το πρόβλημα των εξοπλισμών, που καθιστούν αναγκαία τη συνεργασία των λαών για την από κοινού επίλυσή τους. Βέβαια, τα προβλήματα ταξινομούνται ανάλογα με το βαθμό εξέλιξης κάθε χώρας. Για παράδειγμα, στις Δυτικές κοινωνίες επικρατούν υλιστικές τάσεις και κρίση αξιών, ενώ στις υποανάπτυκτες η πείνα και η ανισοκατανομή πλούτου.

¨      Η προηγούμενη τρομακτική εμπειρία των δύο Παγκοσμίων Πολέμων κάνει τους λαούς πιο προσεκτικούς κι επιφυλακτικούς.

¨      Η ένταξη σε διακρατικούς συνασπισμούς (π.χ. ΕΕ) με κοινά συμφέροντα- προοπτικές ανάμεσα στα κράτη – μέλη φέρνει πιο κοντά τους λαούς. Το ίδιο συμβαίνει και με τους αγώνες διεθνών οργανισμών- οργανώσεων (π.χ. ΟΗΕ, UNICEF).

ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ

Ο κεντρικός άξονας των ολοκληρωτικών συστημάτων είναι η μονοπώληση της αλήθειας και της εξουσίας από ένα μοναδικό πολιτικό υποκείμενο, που θεσμοθετεί τη δική του λογική και κρατά αποκλειστικά για τον εαυτό του το ρόλο του υποκειμένου της κοινωνικής εξέλιξης. Η μονοπώληση της αλήθειας, η κατάργηση της αυτενέργειας των πολιτών, οδηγεί την κοινωνία σε αδράνεια, αφού ένα ολοκληρωτικό κοινωνικό σύστημα είναι από τη φύση του ενάντια στην έννοια «γεγονός». Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα ξεκινούν από την αξίωση ότι κατέχουν την απόλυτη αλήθεια και γι’ αυτό δικαιούνται την απόλυτη εξουσία. Έτσι ο πολιτικός πλουραλισμός και η πολυφωνία φθίνουν.

Οι αρνητικές συνέπειες του συγκεντρωτισμού βάλλουν κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Στον πνευματικό τομέα επικρατεί ο φανατισμός, ο δογματισμός, η προκατάληψη. Ο άνθρωπος δεν εντρυφεί στη γνώση και η έλλειψη πολυφωνίας καταλύει την κριτική του ικανότητα. Η ατομικότητα του ανθρώπου, η ιδιαιτερότητα της στάσης ζωής του και της σκέψης του ισοπεδώνονται, καθώς ο ίδιος συνθλίβεται μέσα στην ομοιομορφία της μάζας, που κάθε ολοκληρωτικό καθεστώς επιδιώκει. Οι άνθρωποι γίνονται φιλύποπτοι, η φιλικότητα και η ευγένεια παραχωρούν τη θέση τους στην αδιαφορία ή στο φόβο. Η δημοκρατία, το μόνο πολίτευμα που είναι ικανό να αναβαθμίσει τη ζωή του ανθρώπου, φαλκιδεύεται. Οι γραφειοκρατικές ρυθμίσεις και διαδικασίες, η τρομοκρατία και οι απειλές υποβαθμίζουν την ανθρώπινη ζωή. Η κυριαρχία της εκτελεστικής εξουσίας απέναντι στη νομοθετική και τη δικαστική, η παντοδυναμία των πανταχού παρόντων αστυνομικών οργάνων αφαιρούν από τους ανθρώπους κάθε αίσθημα ασφάλειας. Η ανωνυμία του ανεξέλεγκτου κρατικού μηχανισμού και η έλλειψη κάθε υπευθυνότητας, η ασέβεια προς τον πολίτη καταρρακώνει ψυχολογικά τα άτομα. Οι αρνητικές επιπτώσεις του συστήματος επεκτείνονται και στον οικονομικό τομέα, αφού η φορτική παρουσία του κράτους, η αστάθεια και η γενική αβεβαιότητα δεν εμπνέουν επενδύσεις. Φυσικά η λογοκρισία, η εξόντωση κάθε αντιφρονούντα λειτουργεί ανασταλτικά και στην πολιτιστική δημιουργία, που για να ανθίσει χρειάζεται ελευθερία.

Στις βασικές επιδιώξεις των ολοκληρωτικών καθεστώτων είναι ο εξανδραποδισμός των νεανικών ψυχών. Με ποικίλους τρόπους τα ολοκληρωτικά καθεστώτα μάχονται να κάμψουν την ηθική τους αντίσταση και τη βούλησή τους. Προς αυτό το σκοπό μετέρχονται διάφορα μέσα.

Αρχικά η εθνική αγωγή αποκτά τη διάσταση της απροκάλυπτης προπαγάνδας, που αγγίζει τα όρια της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα σχολικά εγχειρίδια, όλα πανομοιότυπα, είναι διαποτισμένα με το πνεύμα του ολοκληρωτισμού. Η υποκρισία, ο εθνικισμός, η επίμονη ηθικολογία, παραχαράσσουν το νόημα της εκπαίδευσης.

Η γλώσσα του ολοκληρωτισμού, όπως και των βιβλίων που τον προάγουν, είναι δογματική με γλυκερούς τόνους και διατηρεί όλα τα γνωρίσματα της εξουσιαστικής γλώσσας. Είναι δηλαδή γλώσσα συνθηματική, δογματική, αντιδιαλεκτική, ασαφής, αόριστη και μεγαλόστομη. Δεσπόζει σε αυτή η βεβαιωτική και δεοντολογική διατύπωση καθώς και ο γλωσσικός πληθωρισμός.

Μια από τις πάγιες τακτικές τους είναι επίσης η οργάνωση των νέων, από την τρυφερή τους ακόμα ηλικία, σε κατευθυνόμενες ομάδες, όπου δεσπόζουν οι ύμνοικαι τα εμβατήρια, που εγκωμιάζουν το καθεστώς και το δικτάτορα. Η γλώσσα, η στιχουργία και η μουσική τους διακρίνονται για την προχειρότητά τους, ωστόσο δημιουργούν κλίμα έξαρσης, αναγκαίο για τη δικτατορία. Η ασυναρτησία, η κενότητα καλύπτονται από ηχηρές λέξεις (πατρίδα, ιστορία, σωτήρας………) που καλλιεργούν κλίμα αγελαίο και ομαδικό συρρικνώνοντας την ελευθερία και την κρίση. Τον ίδιο στόχο έχουν και οι πανηγυρισμοί, οι εορτασμοί που χρησιμοποιεί το καθεστώς για να αφομοιώσει, να κατευθύνει και να ελέγξει το λαό. Είναι περιττό να τονίσουμε πως και τα ΜΜΕ λογοκρίνονται και ελέγχονται κι αυτά με τη σειρά τους. Έτσι κάθε φωνή αντιφρονούντα που κραυγάζει την επικινδυνότητα μιας τέτοιας πολιτικής κατάστασης φιμώνεται και δε φτάνει ποτέ στην ευρεία μάζα του λαού. Άλλωστε οι αφυπνιστικοί λόγοι εξοστρακίζονται και οι ρήτορές τους τιμωρούνται παραδειγματικά.

 «Πατριωτισμός- Εθνικισμός»

Το κοινό πεδίο αναφοράς, η βάση δεδομένων τόσο του εθνισμού όσο και του εθνικισμού είναι το έθνος, το οποίο αποτελείται από μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων που συγκροτείται χάρη σε κοινούς φυλετικούς, γλωσσικούς και ιστορικούς δεσμούς και συνήθως ταυτίζεται με μια ορισμένη γεωγραφική επικράτεια. Βέβαια, το κυρίαρχο ενοποιητικό στοιχείο του έθνους προέρχεται από την έντονη αίσθηση της δικής του ιστορίας, κουλτούρας και γενικότερα των πολιτισμικών του ιδιαιτεροτήτων, άσχετα αν έχει κρατική οντότητα ή όχι. Γι’ αυτό και περιλαμβάνει όχι μόνο όσους ζουν στο πάτριο έδαφος, αλλά και όσους ζουν σε διάφορες χώρες, αλλά έχουν εθνική συνείδηση.

Ωστόσο, πρέπει να εντοπίσουμε και την ειδοποιό διαφορά των δύο φαινομένων. Ο εθνισμός- αγνός πατριωτισμός καταρχήν δεν είναι φυλακή για τον άνθρωπο, ούτε κάτεργο για το λαό. Το ίδιο, βέβαια, πρέπει να ισχύει για το έθνος, γιατί αν η πατρίδα είναι το σώμα, ο τόπος, έθνος είναι η βίωση της πατρίδας συνειδητοποιημένη μέσα σ’ ένα λαό με βάθος ιστορίας. Ο πατριωτισμός, λοιπόν, οφείλει να εγγυάται και κατά γενική ομολογία εγγυάται τη γνησιότητά του, καθώς μένει ανοιχτός, δημοκρατικός, φιλελεύθερος, οικουμενικά ευπροσήγορος. Όταν ο άνθρωπος που ανήκει σε μια πατρίδα μεριμνά να γίνει αυτός που είναι εν δυνάμει, να φανερώσει το πρόσωπό του, δεν σημαίνει ότι δεν δέχεται, δεν επιθυμεί και ο αντικρινός του να κάνει το ίδιο. Το δικαίωμα κάθε λαού να εμφανίζει ειρηνικά την ταυτότητά του, με δημιουργική αλληλεγγύη, δεν του παρέχει ποτέ την ευχέρεια να βιάσει ή να ισοπεδώσει την ταυτότητα των άλλων λαών, ούτε και να λειτουργήσει διαλυτικά. Ο λόγος του Manzini «Αγαπώ την πατρίδα μου, επειδή αγαπώ τις πατρίδες» είναι το βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα του αληθινού, του δίκαιου πατριωτισμού.

Έτσι, η ουσιαστική φιλοπατρία είναι αρετή, γιατί ο πατριώτης αγωνίζεται για τα ιερά και τα όσια της χώρας του, για τη διαφύλαξη της παράδοσης και την προάσπιση της εθνικής του ακεραιότητας, χωρίς ακρότητες και υπερβολές, σεβόμενος παράλληλα την ιδιαιτερότητα και τα κυριαρχικά δικαιώματα των άλλων λαών. Κάπου εδώ σταματά, οριοθετείται ο πατριωτισμός. Από δω και πέρα κάθε προσπάθεια επιβολής, υποτίμησης άλλων λαών δεν είναι εκδήλωση αγνού πατριωτισμού, αλλά έκφραση στείρου εθνικισμού, ο οποίος δυστυχώς αναζωπυρώνεται στις μέρες μας.

Η υπερβολή του εθνικισμού και ο ιστορικός του παροξυσμός υπήρξαν, για την Ευρώπη του 20ού αιώνα, αιτίες καταστροφών. Για παράδειγμα, ο εθνικισμός του μουσουλμανικού κόσμου εμφανίζεται, με την έξαρση του θρησκευτικού φανατισμού των ισλαμιστών, όχι μόνο ως βάση απόρριψης του δυτικού τρόπου ζωής, αλλά κυρίως ως εκδήλωση ενός διατοπικού εθνικισμού κλειστού, όπου οι προγονικές παραδόσεις διδάσκουν πως όλοι οι μωαμεθανοί είναι αδελφοί εξ αίματος, παρά τις όποιες διαφορές γλωσσικές, ιστορικές κλπ. Έτσι, προωθείται μια αδίστακτη επιθετική δήλωση της «ισλαμικής ταυτότητας», που δεν διστάζει να λειτουργεί ως «καθαρκτική δύναμη» σε βάρος άλλων λαών με θρησκευτική αντίληψη.

Οι εθνικιστές, επομένως, ακριβώς επειδή θεωρούν ότι η ιδανική πρόοδος είναι εξ ορισμού εθνικό φαινόμενο και επειδή θεωρούν ως ανώτερο το δικό τους έθνος, αντιλαμβάνονται ως χρέος και ευθύνη τη διάδοση (ακόμη και με τη βία) της «αληθινής πίστης» προς τις άλλες εθνικές ομάδες. Αυτή είναι η αποστολή τους. Να υποτάσσονται δηλαδή στην κρατική ιδεολογία, να ταυτίζουν την ύπαρξή τους μ’ αυτή και να αγωνίζονται για την επικράτησή της. γι’ αυτό ακριβώς ο εθνικισμός θεωρείται μορφή ψύχωσης, που δημιουργεί την ομαδική εγρήγορση. Ο εθνικισμός είναι η άλλη όψη του ρατσισμού, γιατί όπως ο ρατσιστής είναι εγκλωβισμένος στο σχήμα ανωτερότητας- κατωτερότητας, έτσι και ο εθνικιστής συνδέεται με τους ομοεθνείς του μ’ ένα συλλογικό βίωμα αυτοέξαρσης, πίσω από το οποίο μπορεί να κρύβεται η δίψα για δύναμη ή η μικρότητα, που όμως αντισταθμίζεται από τις ιδέες μεγαλείου.

Βέβαια, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να συγχέεται ο εθνικισμός με τους αγώνες των λαών να κερδίσουν την εθνική τους ανεξαρτησία και την ελευθερία τους από κάποιον αυθαίρετο και καταπιεστικό δυνάστη.

Είναι, συνεπώς, σαφές ότι ο αληθινός πατριωτισμός είναι αγώνισμα πνευματικό, ενώ ο εθνικισμός αποτελεί ανάσχεση στον πολιτισμό, αφού οι συνέπειές του είναι οδυνηρές για τους ανθρώπους και την ειρήνη. Αν όλοι μας κατανοήσουμε ότι το δικαίωμα στη διαφορά πρέπει να μας ενώνει, τότε θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μια κοινωνία ενωμένη, κοινωνία που θα θεμελιώνεται στο γνήσιο πατριωτισμό και στην αποδοχή ότι κάθε λαός πρέπει να οφείλει, να διατηρεί τη δική του εθνική προσωπικότητα.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

1. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο (150 λέξεις).

2. «Ο εθνικισμός στις μέρες μας δυστυχώς αναζωπυρώνεται», αναφέρεται στο κείμενο. Μπορείτε να αναφέρετε κάποια αντιπροσωπευτικά παραδείγματα, τα οποία πιστοποιούν και ν’ αποδεικνύουν αυτή την αναβίωση;

3. «Αγαπώ την πατρίδα μου, επειδή αγαπώ τις πατρίδες»: να σχολιάσετε την άποψη αυτή σε μια παράγραφο.

4. Να συγκεντρώσετε στοιχεία που υπάρχουν στο κείμενο τόσο για τον πατριωτισμό όσο και για τον εθνικισμό και να δημιουργήσετε μία παράγραφο με τη μορφή της Σύγκρισης- αντίθεσης σχετικά με τη διαφορά των δύο αυτών εννοιών.

5. Να μετατρέψετε την υποτακτική σύνδεση των προτάσεων σε παρατακτική στα παρακάτω χωρία του κειμένου: «Έτσι προωθείται μια αδίστακτη ………..με διαφορετική θρησκευτική αντίληψη»,  «Οι εθνικιστές, επομένως………….προς τις άλλες εθνικές ομάδες».

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Οι έντονες εθνικές και εθνικιστικές εξάρσεις και εξεγέρσεις των ημερών μας έχουν σοβαρές επιπτώσεις στον παγκόσμιο χάρτη και τείνουν να θυσιάσουν την ειρήνη στον υποτιθέμενο βωμό της ελευθερίας και της ευημερίας των λαών. Πώς εξηγείτε αυτές τις εξελίξεις; Νομίζετε ότι μπορεί να συμβιβαστεί η έννοια της εθνικής συνείδησης με την εθνική ευημερία και τη διεθνή ειρήνη;

Υποθέστε ότι διατυπώνετε τις απόψεις σχετικά με τα παραπάνω σε μια ομιλία στη Βουλή των Εφήβων. (600 λέξεις)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1. Ο όρος «έθνος» σημαίνει ένα σύνολο από ανθρώπους που ζουν όχι μόνο στο πάτριο έδαφος αλλά απανταχού της γης κι έχουν αίσθηση κοινής καταγωγής και ιστορίας, δηλαδή τελικά κοινή εθνική συνείδηση. Ο όρος «εθνισμός» συνδέεται με τον αγνό πατριωτισμό, σημαίνει αγάπη για το έθνος και την πατρίδα δίχως υπερβολές και ακρότητες. Ο πατριωτισμός οδηγεί τα έθνη στη δημοκρατία, την ειρήνη και την οικουμενικότητα, είναι δηλαδή αρετή. Αντίθετα, ο εθνικισμός σημαίνει τυφλή προσκόλληση στην ιδέα του έθνους και υποτίμηση των άλλων εθνών. Συνδέεται συχνά με επεκτατικές βλέψεις και το θρησκευτικό φανατισμό, όπως αποδεικνύει η Ιστορία μέσω πολλών παραδειγμάτων. Οι εθνικιστές είναι ρατσιστές και θεωρούν ότι η πρόοδος πρέπει να είναι εθνικό και όχι παγκόσμιο φαινόμενο. Χρειάζεται όλοι λοιπόν να σέβονται το δικαίωμα στη διαφορά, ν’ αμυνθούν στον εθνικισμό που δυστυχώς σήμερα αναβιώνει και είναι αναστολέας προόδου και να στραφούν στο γνήσιο πατριωτισμό, που και διασφαλίζει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία των λαών και επιτρέπει την ειρήνη και την ενότητα ανάμεσά τους.

2.

- ο πόλεμος στην πρώην Γιουγκοσλαβία

- η αντιπαράθεση Τούρκων- Κούρδων

- οι συγκρούσεις Ισραηλινών –Παλαιστινίων

- ο εθνικισμός απέναντι στους μετανάστες πρώην Ανατολικοευρωπαίους

- τα στερεότυπα Έλληνες – Αλβανοί κλπ.

3. «Αγαπώ την πατρίδα μου. Επειδή αγαπώ τις πατρίδες», γράφει ο Manzini. Πράγματι, ο γνήσιος πατριώτης δεν είναι φανατικός και τυφλωμένος, σέβεται και τις άλλες πατρίδες, τα υπόλοιπα έθνη και κράτη και αναγνωρίζει την προσφορά τους στην Παγκόσμια πρόοδο. Σέβεται την παράδοση, την Ιστορία και την κληρονομιά του, αλλά δεν είναι εθνικιστής και τοπικιστής. Είναι δεκτικός στις γόνιμες αλληλεπιδράσεις με τους άλλους λαούς. Επίσης, αυτό που συμβαίνει μεταξύ ατόμων και κοινωνίας πρέπει να ισχύει και για τους λαούς. Ο κάθε νουνεχής άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι δεν νοείται ατομική πρόοδος χωρίς κοινωνική ευημερία, εφόσον ως γνωστόν η σχέση ατόμου- κοινωνίας είναι διαλεκτική. Έτσι και σε επίπεδο λαών, οι αληθινοί πατριώτες αντιλαμβάνονται ότι η πραγματική πρόοδος της πατρίδας τους εξαρτάται από την αγάπη για όλες τις πατρίδες και το ενδιαφέρον για την πρόοδο των λαών. Γιατί, για να ευημερήσει μακροπρόθεσμα ένας λαός, με τις σχέσεις αλληλεξάρτησης που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο, πρέπει να ευημερεί και ολόκληρη η ανθρωπότητα. Κι εδώ δηλαδή ισχύει ότι όταν προοδεύει το όλον προοδεύει και το μέρος.

4. Οι όροι «πατριωτισμός» και «εθνισμός» είναι εντελώς διαφορετικοί. Ο πατριωτισμός είναι αρετή, σημαίνει αγάπη για την πατρίδα, δεκτικότητα στις επιδράσεις από άλλες πατρίδες, και δεν αποτελεί κάτεργο για το λαό. Οι πατριώτες επιδιώκουν τη δημιουργική αλληλεγγύη με τους άλλους λαούς, σέβονται την ταυτότητά τους αλλά δεν επιδιώκουν να ισοπεδώσουν τη ταυτότητα των άλλων λαών. Συνειδητοποιούν ότι η πρόοδος έχει χαρακτήρα συλλογικό. Από την άλλη πλευρά, ισχύουν τα ακριβώς αντίθετα για τον εθνικισμό. Πρόκειται για μορφή ρατσισμού και συχνά συνδέεται με πολέμους, επεκτατικές βλέψεις και θρησκευτικό φανατισμό. Οι ρατσιστές θέλουν να επιβάλλουν τη δική τους ιδεολογία και κουλτούρα στους άλλους λαούς, υποτιμούν τα άλλα έθνη και θεωρούν ότι η πρόοδος πρέπει ν’ αφορά μόνο εκείνους και όχι τους υπόλοιπους λαούς. Συμπερασματικά, ο πατριωτισμός επιτρέπει την ειρήνη και την ανάπτυξη, ενώ ο εθνικισμός είναι επικίνδυνος και αποτελεί τροχοπέδη για την πρόοδο.

5. Έτσι, προωθείται μια αδίστακτη επιθετική δήλωση της «ισλαμικής ταυτότητας». Αυτή λειτουργεί χωρίς δισταγμό ως «καθαρτική δύναμη σε βάρος άλλων λαών με διαφορετική θρησκευτική αντίληψη.

Οι εθνικιστές, επομένως, αντιλαμβάνονται ως χρέος και ευθύνη τη διάδοση (ακόμα και με τη βία) της «αληθινής πίστης» προς τις άλλες εθνικές ομάδες. Αυτό οφείλεται στη θεώρησή τους για την ιδανική πρόοδο και το έθνος. Γι’ αυτούς ιδανική πρόοδος είναι η εθνική και ανώτερο έθνος το δικό τους.

Παραγωγή κειμένου

Οδηγίες για την ανάπτυξη

i.            Τυπική προσφώνηση: «Αγαπητοί συνάδελφοι», «Κυρίες και κύριοι βουλευτές».

ii.            Δείγματα εθνικών- εθνικιστικών τάσεων (σύντομη αναφορά) + δείγματα πρόσφατων συγκρούσεων και πολέμων.

iii.            Αίτια εθνικών εξάρσεων: παρουσίαση σύγχρονων ενοποιητικών στοιχείων ως προς τις σχέσεις των λαών (βλέπε εισαγωγικά της ενότητας «ειρήνη- πόλεμος») που είναι μεν θετικά στοιχεία, γιατί οδηγούν τους λαούς στην προσέγγιση, αλλά εγκυμονούν και τον κίνδυνο ισοπέδωσης και αλλοίωσης της εθνικής φυσιογνωμίας του κάθε λαού, αν αυτός δεν προβάλλει τις απαραίτητες πολιτιστικές αντιστάσεις.- Αίτια εθνικιστικών εξάρσεων.

iv.            Η έννοια της εθνικής συνείδησης μπορεί ασφαλώς να συμβιβαστεί με την έννοια της εθνικής ευημερίας, γιατί η εθνική συνείδηση αποτελεί αρετή. Θ προβούμε λοιπόν σε μια σύντομη θετική απόδειξη σε διάφορους τομείς της ζωής, ώστε να δείξουμε τα θετικά αποτελέσματα που επιφέρει η καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης, όσον αφορά στην ευημερία των λαών. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις, κατά τις οποίες κάποιοι λαοί εσφαλμένα συγχέουν και ταυτίζουν την εθνική συνείδηση με τον εθνικισμό, οπότε γίνονται εθνικά ρατσιστές με επιπτώσεις τόσο στην ειρήνη όσο και στην πρόοδο. Για την ολοκληρωμένη λοιπόν απάντηση του δεύτερου ερωτήματος του θέματος, θα προβούμε και σε μια αρνητική απόδειξη, ώστε να παρουσιάσουμε τα αρνητικά αποτελέσματα που επέρχονται στις κοινωνίες στην περίπτωση αυτή.

v.            Τυπικό κλείσιμο: «ευχαριστώ για την προσοχή σας»